Wirtualny spacer po wystawie (kliknij tutaj)

Muzeum Zamkowe w Malborku pragnie dziś zaprosić Państwa na wydarzenie bez precedensu. Jest nim prezentacja prac mistrzów polskiej rzeźby współczesnej w plenerach zamku. Wystawa nosi tytuł DIALOG MIEJSCA i jest wspólnym projektem Muzeum oraz Zarządu Głównego Związku Polskich Artystów Plastyków z jego obecnym prezesem Jackiem Kucabą.

Zaproszenie do udziału w tym artystycznym przedsięwzięciu przyjęło 12 tworzących obecnie znakomitych twórców tej miary, co: Magdalena Abakanowicz, Adam Myjak, Gustaw Zemła, Barbara Falender, Jerzy Fober czy Jacek Waltoś. Do tego grona dołączono 7 nieżyjących już klasyków rzeźby współczesnej, by wymienić choćby: Marię Jaremę, Alfonsa Karnego, Jerzego Jarnuszkiewicza. Ich prac użyczyło nam Centrum Rzeźby Polskiej w Orońsku. Innym źródłem pozyskania rzeźb są prywatni kolekcjonerzy – państwo Dorota i Tomasz Tworkowie z Kielc.

"Żelazna armia" Zbigniew Frączkiewicz

Wirtualna Panorama "Żelazna Armia" Zbigniew Frączkiewicz ( kliknij tutaj)

"Żelazna Armia" - Pokaz Fotograficzny (kliknj tutaj)

Życie muzealne malborskiego zamku toczyłoby się utartym torem jak w każdym sezonie turystycznym, gdyby nie inwazja rzeźby współczesnej. Na dziedzińcu Zamku Średniego stanęła już obnażona Żelazna armia Zbigniewa Frączkiewicza. Liczebnie znikoma, ale budząca podziw ponadludzką posturą i swą żeliwną materią. Jest uosobieniem kondycji człowieka czasów industrialnych: silnego i słabego zarazem.

Ponad suchą fosą, tarasem zachodnim i dziedzińcem Zamku Wysokiego kołyszą się na linach, w pozach ekwilibrystów, figury Jerzego Kędziory – uzbrojeni po zęby militaryści. Wspierają ich z ziemi dalekowschodni wojownicy – ceramiczne bezgłowe torsy okupujące jeden z tarasów obiegających Zamek Wysoki.

Dialog dwóch epok:

Średniowiecza

i Współczesności

"W nasłuchu" - figura balansująca; Jerzy Kędziora

Tematykę rycersko-militarną zamyka ustawiona w kręgu, na tle południowej elewacji Pałacu Wielkich Mistrzów, 5-postaciowa grupa rycerzy legendarnego Króla Artura, wymyślona i zrealizowana przez Magdalenę Abakanowicz. Nie są to realistyczne wizerunki rycerzy, raczej na poły abstrakcyjne, na poły fantastyczne stalowe stwory, uchwycone w niezgrabnych tanecznych pas.

"Gawain, Parsifal, Lancelot,Wizard, Galahad z cyklu Dwór Króla Artura " Magdalena Abakanowicz

Pozostałe rzeźby całkowicie pozbawione są militarnych konotacji. Wpisują się w nurt współczesnej rzeźby figuralnej, czasem lirycznej, zainteresowanej kondycją człowieka, dramatem jego istnienia, zagubieniem we współczesnym świecie, jego przeznaczeniem i śmiercią.

Najsilniejsze wrażenie wywołują wykonane w drewnie sakralne, wręcz mistyczne, rzeźby Jerzego Fobera: Kto ma oczy niech słucha, czy Upadły anioł. Jakby celowo niedokończone, ledwie wydobyte z woluminu drewnianego pnia, niosące dramatyczne przesłanie. Tematykę bliską Foberowi podejmuje, choć z inną ekspresją, Jacek Kucaba prezentujący w kaplicy św. Anny ukrzyżowanego Chrystusa oraz rzeźbę z cyklu Krzyknia. To one toczą dialog z dawnym sakralnym charakterem warownego klasztoru. Ich realizacje zostały wyjątkowo umieszczone we wnętrzach zamkowych, z uwagi na kruchość ich materii i polichromii. Do tej grupy należą także Niewiniątka Sylwestra Ambroziaka – 6 silikonowych, człekokształtnych figur, przyczajonych pod wielkim okapem paleniska Kuchni przy Wielkim Refektarzu. Ich naturalne pozy wyrażające strach, ale i ciekawość wzruszają i budzą empatię.

Dwie rzeźby Barbary Falender: Sarkofag dla Rodziców i Rok 2001 (na zdjęciu po prawej) oscylują wokół tematów ostatecznych. W hamaku – tytułowym sarkofagu – kołyszą się na linach, wykonane z czarnego dębnickiego marmuru, wizerunki rodziców artystki. Sarkofag jest metaforą snu, śmierci ale i zwykłej ludzkiej bliskości. Opodal, pomiędzy dwiema kolumnami, młodzieńczy akt syna rzeźbiarki – pomnik dedykowany ofiarom zamachu na wieże World Trade Center w Nowym Jorku.

Taras południowy, zwany Ogrodem Różanym Wielkiego Mistrza, został z kolei zawłaszczony przez zespół kilkunastu rzeźb nieco bardziej kameralnych, jednak przejmujących w swej artystycznej i ideowej wymowie.
Wśród nich Kaganiec Jerzego Jarnuszkiewicza z 1973 roku – wyraz protestu wobec zniewolenia człowieka przez ówcześnie panujący ustrój; Dom Adama Myjaka – jedno z serii tajemniczych popiersi, nasuwających skojarzenia ze strażnikiem domowego ogniska; skamieniała w bólu Niobe Gustawa Zemły; rzeźba o wymownym tytule Sam Jacka Waltosia; na poły abstrakcyjny Akt Marii Jaremy i wiele innych prac, którymi wybitni artyści odpowiadają na fundamentalne pytania dotyczące egzystencji współczesnego człowieka.

Od początku czerwca do połowy września bieżącego roku, w otwartych przestrzeniach Zamku Malbork, na tarasach, międzymurzach i dziedzińcach, potoczy się tytułowy „dialog” pomiędzy architekturą dawnej krzyżackiej warowni z jej burzliwą historią i legendą, a wielkogabarytową rzeźbą, odwołującą się do kondycji współczesnego człowieka i jego problemów egzystencjalnych. Czy ów dialog będzie między nimi możliwy? Przecież ani cegły, ani kamienie głosu nie mają… A jednak organizatorzy liczą na „efekty specjalne”. Kontekst powinien zagrać, przemówić, oddziałać. Może krzyknie gromko, a może tylko w duszy zanuci. Siła eksperymentu.

autor tekstu: Ewa Witkowicz – Pałka

Czynna od 2 czerwca do 15 września. Zapraszamy!

Kuratorzy wystawy:

Ewa Witkowicz-Pałka (Muzeum Zamkowe w Malborku)
Jacek Kucaba (Związek Polskich Artystów Plastyków)

Organizatorzy:

Współpraca: