Muzealną kolekcję ceramiki założono w 1961 roku. Początkowo gromadzono w niej okazy porcelany z polskich, dziewiętnastowiecznych manufaktur. Od 1962 roku zakupywano ceramikę użytkową z polskich i europejskich warsztatów oraz fabryk fajansu. W 2000 roku pozyskano z badań archeologicznych, prowadzonych w poprzednich latach, bardzo ciekawe okazy kamionek nadreńskich i westerwaldzkich oraz ceramikę lokalną i holenderskich warsztatów fajansu z XVIII wieku. Obecnie kolekcja liczy ponad 500 sztuk naczyń ceramicznych różnego rodzaju i przeznaczenia, datowanych na okres od późnego średniowiecza po XX wiek. Około 60% zbioru stanowią zabytki z porcelany, 35% – fajanse polskie, pozostałe 15% to kamionki i fajanse europejskie, choć w kolekcji zdarzają się także pojedyncze egzemplarze średniowiecznych wyrobów garncarskich.
Wśród eksponatów z porcelany na uwagę zasługuje spory zestaw naczyń z polskich manufaktur porcelany z Korca i Baranówki.Oprócz wymienionego zespołu, w kolekcji znajduje się po kilka pojedynczych egzemplarzy porcelanowych naczyń z drugiej połowy XIX wieku z Bielotyna i Horodnicy, a także z początku i pierwszej połowy XX wieku z fabryk porcelany w Ćmielowie i Chodzieży.
Ciekawy i urozmaicony jest zespół polskich wyrobów garncarskich oraz fajansów Znajdują się tutaj ceramiki z takich ośrodków jak: Gdańsk, Prószków Śl. Ćmielów, Radlin, Horodnica, Glińsko, Rytwiany, Lubartów, Lubycza Kr., Koło n. Wartą, Chodzież, Sławuta, Bolimów, Kamienny Bród, Nowy Dwór Maz., Pruszków, pod Warszawą, Jedlnia, Włocławek, Nieborów. W kolekcji malborskiej pozostaje również bardzo interesujący i okazały zespół majolik nieborowskich z prywatnej manufaktury księcia Michała Radziwiłła.
Pośród fajansów europejskich w malborskiej kolekcji dominują naczynia z manufaktur niemieckich (Ansbach, Bayreuth, Frankfurt n. Menem, Hanau, Norymberga) i holenderskich, przede wszystkim z Delft. Nielicznie reprezentowane są fajanse angielskie.
Odrębny zbiór stanowią kamionkowe naczynia i plastyka zwierzęca z Królewskiego Warsztatu Terakoty i Majoliki w Kadynach nad Zalewem Wiślanym, który założył, w swoich włościach w Prusach, Wilhelm II, cesarz Niemiec.
Warto przeczytać:
Porcelana polska. Korzec i Baranówka, katalog, Malbork 1973.
Jastrzembska U., Fajans polski XVIII – XIX w., (katalog zbiorów), Malbork 1985.
Polski fajans w zbiorach Muzeum Zamkowego w Malborku, (katalog), oprac. U. Jastrzembska, red. B. Pospieszna, Malbork 2004.
Pospieszna B., Dobry A., Ceramika europejska w zbiorach Muzeum Zamkowego w Malborku, (katalog zbiorów), Malbork 2018.
